فیبر نوری یکی از تکنولوژی‌های پیشرفته در دنیای ارتباطات است که به‌سرعت جایگاه خود را در میان انواع کابل‌های انتقال داده تثبیت کرده است. فیبر نوری نه تنها سرعت بالایی در انتقال اطلاعات دارد، بلکه پایداری و کارایی بالاتری نسبت به کابل‌های مسی از خود نشان داده است. با این حال، مانند هر فناوری دیگری، توجه به نحوه نصب و استفاده صحیح از آن، به ویژه در محیط‌های داخلی و ساختمان‌ها، از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از نکات مهم در نصب فیبر نوری، نوع پوشش کابل و مقاومت آن در برابر آتش است. در این مقاله به بررسی پوشش کابل‌های فیبر نوری و رتبه‌بندی آنها از نظر مقاومت در برابر آتش و دود پرداخته‌ایم.
اجزای کابل فیبر نوری
کابل‌های فیبر نوری از چندین بخش مهم تشکیل شده‌اند که شامل هسته، روکش، پوشش محافظ، اعضای تقویت‌کننده، و غلاف بیرونی (جکت) می‌باشند. از آنجا که فیبر نوری به‌طور ذاتی بسیار شکننده است، وجود جکت بیرونی برای محافظت از آن در برابر آسیب‌های مکانیکی و محیطی بسیار حیاتی است. غلاف بیرونی کابل نه تنها از کابل در برابر شرایط آب‌و‌هوایی، ضربات مکانیکی و سایش محافظت می‌کند، بلکه به عنوان لایه‌ای محافظ در برابر آتش نیز عمل می‌کند.
اهمیت رتبه‌بندی مقاومت در برابر آتش در کابل‌های فیبر نوری
وقتی فیبر نوری در محیط‌های داخلی مانند ساختمان‌ها، دفاتر، مراکز داده، یا اماکن عمومی نصب می‌شود، ممکن است در مواقع اضطراری مانند آتش‌سوزی، آسیب‌دیدگی غلاف بیرونی کابل باعث انتشار دود و مواد شیمیایی خطرناک شود. بنابراین، انتخاب و استفاده از کابلی که دارای رتبه‌بندی مناسب در برابر آتش باشد، برای ایمنی ساکنان ساختمان و محافظت از اموال ضروری است.
استانداردهای مختلف برای کابل‌های فیبر نوری وجود دارند که هر یک بر اساس میزان مقاومت کابل در برابر آتش و دود رتبه‌بندی می‌شوند. در اینجا به برخی از رتبه‌بندی‌های رایج برای کابل‌های فیبر نوری اشاره می‌کنیم.
انواع پوشش‌های کابل فیبر نوری و کاربرد آنها
کابل‌های فیبر نوری با توجه به محیطی که در آن نصب می‌شوند، دارای انواع مختلفی از غلاف‌ها و پوشش‌ها هستند. هر نوع پوشش برای هدف خاصی طراحی شده و کاربرد خاصی دارد. برای مثال، کابل‌های آرموردار (Armored) که دارای لایه‌ای تقویت‌شده برای مقاومت در برابر ضربات مکانیکی هستند، معمولاً برای نصب در محیط‌های بیرونی و شرایط سخت استفاده می‌شوند. از طرف دیگر، کابل‌های هوایی (Aerial) برای نصب در ارتفاعات و بر روی پایه‌های برق به کار می‌روند.
یکی از مهم‌ترین انواع پوشش‌های کابل، پوشش‌های LSZH و PVC است که در ادامه به توضیح آنها خواهیم پرداخت.
پوشش LSZH: ویژگی‌ها و مزایا
LSZH مخفف "Low Smoke Zero Halogen" است و به معنای پوششی است که در صورت آتش‌سوزی، کمترین میزان دود و مواد سمی را تولید می‌کند. این پوشش‌ها حاوی هیچگونه ماده هالوژنی مانند فلورین، کلر، بروم، ید یا آستاتین نیستند که در هنگام سوختن به مواد سمی و خورنده تبدیل می‌شوند. کابل‌هایی که از پوشش LSZH استفاده می‌کنند، گزینه‌ای ایمن‌تر برای مکان‌هایی هستند که تردد افراد زیادی وجود دارد، مانند ساختمان‌های اداری، فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های قطار و مراکز داده.
در واقع، اصلی‌ترین مزیت کابل‌های LSZH این است که اگر در معرض آتش قرار بگیرند، دود کمتری تولید کرده و از انتشار گازهای سمی جلوگیری می‌کنند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که این نوع کابل‌ها در محیط‌های حساس که ایمنی افراد اولویت دارد، به عنوان بهترین گزینه انتخاب شوند.
کاربردهای کابل‌های LSZH
با رشد روزافزون استفاده از فیبر نوری برای انتقال داده‌ها، استفاده از کابل‌های LSZH در محیط‌هایی که تردد بالایی دارند، رو به افزایش است. به ویژه در مراکز داده که تعداد زیادی کابل در فضاهای بسته نصب می‌شود و وجود سیستم‌های خنک‌کننده می‌تواند محصولات ناشی از احتراق را به‌سرعت در فضا منتشر کند، استفاده از کابل‌های LSZH بسیار توصیه می‌شود. به دلیل تولید کم دود و عدم انتشار گازهای سمی، این کابل‌ها انتخاب مناسبی برای سیستم‌های حیاتی و حساس به آتش و دود هستند.
کابل‌های PVC و تفاوت با LSZH
کابل‌های PVC یا (Polyvinyl Chloride) از جنس پلی‌وینیل کلراید هستند که در بسیاری از کابل‌های فیبر نوری مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع کابل‌ها دارای مقاومت مناسبی در برابر حرارت و شعله‌ور شدن هستند اما در صورت آتش‌سوزی، دود بیشتری تولید می‌کنند و ممکن است مواد سمی از خود آزاد کنند. به همین دلیل، در محیط‌های حساس به آتش و دود، استفاده از کابل‌های LSZH ترجیح داده می‌شود.
اهمیت رنگ‌بندی پوشش کابل‌های فیبر نوری
رنگ‌بندی پوشش کابل‌های فیبر نوری نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند اطلاعاتی درباره نوع کابل به کاربر ارائه دهد. بر اساس استاندارد EIA/TIA-598، کابل‌های فیبر نوری تک‌حالته (SMF) اغلب با پوشش زرد رنگ مشخص می‌شوند، در حالی که کابل‌های چند حالته (MMF) می‌توانند دارای رنگ‌های مختلفی باشند. به عنوان مثال، کابل‌های OM1 و OM2 با رنگ نارنجی، کابل‌های OM3 با رنگ آبی، و کابل‌های OM4 با رنگ آبی یا بنفش عرضه می‌شوند. این رنگ‌بندی‌ها به تکنسین‌ها کمک می‌کند تا به‌راحتی نوع کابل را تشخیص داده و از آن به درستی استفاده کنند.
رتبه‌بندی کابل‌های فیبر نوری از نظر مقاومت در برابر آتش
کابل‌های فیبر نوری در محیط‌های داخلی باید بر اساس محل نصب و نوع محیط، دارای رتبه‌بندی مقاومتی خاصی در برابر آتش باشند. این رتبه‌بندی‌ها بر اساس استانداردهای کد ملی برق (NEC) تعیین شده‌اند و شامل هشت درجه مختلف از مقاومت در برابر آتش می‌باشند. دو نوع رایج از کابل‌های مقاوم به آتش عبارتند از:
OFNP (Optical Fiber Nonconductive Plenum): این نوع کابل‌ها دارای بالاترین رتبه مقاومت در برابر آتش و دود هستند و معمولاً در محیط‌های حساس مانند پلنوم (فضاهای بسته‌ای که جریان هوا در آنها وجود دارد) استفاده می‌شوند. کابل‌های OFNP در هنگام سوختن دود کمی تولید می‌کنند و می‌توانند به‌جای کابل‌های OFNR نیز استفاده شوند.
OFNR (Optical Fiber Nonconductive Riser): این نوع کابل‌ها برای نصب در فضاهای عمودی و به‌عنوان کابل‌های رایزر استفاده می‌شوند. کابل‌های OFNR دارای مقاومت کمتری نسبت به کابل‌های OFNP در برابر آتش و دود هستند و نمی‌توانند در محیط‌های پلنوم استفاده شوند.
با توجه به اهمیت ایمنی در هنگام نصب کابل‌های فیبر نوری، انتخاب کابل مناسب از نظر نوع پوشش و رتبه‌بندی مقاومتی در برابر آتش ضروری است. استفاده از کابل‌های LSZH در محیط‌هایی که ایمنی انسان‌ها اولویت دارد، مانند مراکز داده، ایستگاه‌های حمل‌ونقل و ساختمان‌های اداری، بسیار توصیه می‌شود. همچنین در مکان‌هایی که نیاز به بالاترین سطح ایمنی در برابر آتش وجود دارد، استفاده از کابل‌های OFNP الزامی است. به‌طور کلی، توجه به استانداردهای مربوط به پوشش و رتبه‌بندی آتش در هنگام نصب فیبر نوری می‌تواند از خطرات جانی و مالی احتمالی در مواقع اضطراری جلوگیری کند.
دیدگاه خود را بنویسید